Een gemeente grenst aan de zee, klopt het dat tot 1 km uit de kust een gemeente verantwoordelijk is voor ontplofbare oorlogsresten?

Vraag

Een gemeente grenst aan de zee, klopt het dat tot 1 km uit de kust een gemeente verantwoordelijk is voor ontplofbare oorlogsresten?

Antwoord

De 1 km-grens wordt regelmatig genoemd om aan te geven waar de begrenzingen van de bestuurlijke bevoegdheden voor gemeenten zouden liggen. Maar dat is niet correct.

Alle gemeentegrenzen zijn vastgelegd in het kadaster, ook als die grenzen over zee lopen. Daarbij is geen sprake van een vaste afstand van 1 km of andere vaste afstanden. De gemeentegrenzen zijn per gemeente verschillend, soms omdat dit zo uitkwam, door herindelingen of door ontwikkelingen die om aanpassingen vroegen. Door natuurlijke kustafslag en strandsuppleties kan de kustlijn variëren, terwijl de gemeentegrenzen niet wijzigen. In de PDOK Viewer is te vinden hoe de gemeentegrenzen in Nederland lopen. Kies dataset overige kaarten, bestuurlijke gebieden en selecteer daarna eventueel de specifieke gemeente.

Verschillen

Voor een aantal gemeenten zijn de gemeentegrenzen flink afwijkend. Ter illustratie zijn hiervoor de onderstaande afbeeldingen opgenomen.

Voor de gemeente Vlissingen behoort bijvoorbeeld een groot deel van de Westerschelde en een deel van de Noordzee voor het strand van de gemeenten Veere en Sluis tot haar grondgebied.

Afbeelding 1 Gemeente Vlissingen
Afbeelding 1 Gemeente Vlissingen

De gemeentegrens van Rotterdam is aangepast voordat de Maasvlakte 2 werd aangelegd. Maar bij de aanleg van de zogenaamde Zandmotor bij de gemeente Westland was daar geen rekening mee gehouden. De Zandmotor vlakt weer af en komt steeds dichter naar de kust.

Afbeelding 2 Gemeente Rotterdam
Afbeelding 2 Gemeente Rotterdam

De gemeenten Den Haag en Velsen volgen hun havenhoofden.

Afbeelding 3 Gemeentegrens Den Haag
Afbeelding 3 Gemeentegrens Den Haag
Afbeelding 4 Gemeentegrens Velsen
Afbeelding 4 Gemeentegrens Velsen

Den Helder en Texel hebben ook een afwijkende vorm langs de kust.

Afbeelding 5 Gemeenten Den Helder
Afbeelding 5 Gemeenten Den Helder

Zo is er sprake van grillige vormen rondom de Waddeneilanden en wandelde het oostelijk deel van Schiermonnikoog tot twee keer toe buiten de gemeentegrens. Met de grenswijziging van 1 januari 2021 is dit opnieuw aangepast. Behalve de gemeentegrens is bij Schiermonnikoog ook de provinciegrens gewijzigd.

Afbeelding 6 Waddeneilanden
Afbeelding 6 Waddeneilanden

Elke gemeente is bevoegd gezag voor de ontplofbare oorlogsresten die binnen haar gemeentegrenzen aanwezig zijn. Als er ontplofbare oorlogsresten aangetroffen worden op de Noordzee, buiten de gemeentegrenzen, dan is de gemeente niet het bevoegd gezag.