Onderzoeksprogramma

Eén van de kerntaken van het Kenniscentrum OO is het opzetten en uitwerken van een onderzoeksprogramma. Dit onderzoeksprogramma ondersteunt het ontwikkelen van een afwegingskader voor gemeenten over het omgaan met ontplofbare oorlogsresten.

U vindt alle informatie over het onderzoeksprogramma, zoals lopende onderzoeksprojecten en resultaten van onderzoeken op deze pagina.

Gezamenlijke opgave

Het Kenniscentrum OO stelde een werkgroep samen om een goed onderzoeksprogramma te ontwikkelen. Aan deze Werkgroep Onderzoeksprogramma nemen vertegenwoordigers van gemeenten, de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD), het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), het Samenwerkingsverband Infrabeheerders voor het Veilig Omgaan met de Ondergrond in Nederland (SIVOON) en de adviesbranche deel. Dit om een breed gedragen onderzoeksagenda op te stellen die een bijdrage levert aan het afwegingskader en gemeenten ondersteunt.

Met behulp van de werkgroep zijn tijdens werksessies kennisleemtes benoemd. We constateerden onder andere dat OO een, in verhouding, klein en specialistisch onderwerp betreft. Gemeenten beschikken daardoor niet altijd over de benodigde specialistische kennis en informatie. Hierdoor is het maken van goede keuzes lastig. Het kenniscentrum organiseert en begeleidt de werksessies en faciliteert de werkgroep om haar adviesrol in te kunnen vullen. Het kenniscentrum zorgt voor het uitvoeren van de onderzoeken.

Fasering onderzoeksprogramma

Het onderzoeksprogramma bestaat uit meerdere fasen. De onderzoeksprojecten uit fase 1 gaan over de antwoorden op organisatorische en/of bestuurlijke vragen. Later komen ook de meer technische vragen.

Fase 1 onderzoeksprogramma

Nadat de programmaraad halverwege 2022 de eerste fase vaststelde, is het aanbesteden en uitvoeren gestart. In de eerste fase van het onderzoeksprogramma worden de onderstaande onderzoeksprojecten uitgevoerd.

Verkenning ketenverantwoordelijkheid ontplofbare oorlogsresten

Gemeenten hebben bij de uitvoering van hun taken op het gebied van ontplofbare oorlogsresten te maken met verschillende actoren. Het onderzoek geeft zicht op de verantwoordelijkheden (rollen, taken en bevoegdheden) en aansprakelijkheden van partijen die een relatie hebben met gemeenten in het proces van vooronderzoek, opsporen, ruimen en administratief afhandelen van ontplofbare oorlogsresten.

Dit onderzoek start januari 2023.

Verkenning gegevensbronnen ontplofbare oorlogsresten

Omdat gemeenten verantwoordelijk zijn voor openbare orde en veiligheid moeten gemeenten weten waar relatief veilig grondwerkzaamheden uitgevoerd kunnen worden. Het onderzoek is een verkenning naar het ontsluiten van bestaande informatie. En of het ontsluiten van de bestaande data beter kan en hoe.

Dit onderzoek start januari 2023.

Welke lessen kunnen we leren van uitgevoerde (opsporing-)onderzoeken?

Deze onderzoeksvraag richt zich op de samenhang tussen uitgevoerde losse projecten. Jaarlijks worden veel (opsporing-)onderzoeken uitgevoerd. Uit de ervaringen die daarin zijn opgedaan kunnen waardevolle lessen geleerd worden. Dit onderzoeksproject richt zich op het creëren van een leercyclus in combinatie met bijvoorbeeld een Community of Practice (CoP). Het doel is de leercyclus te gebruiken om de bestaande (gemeentelijke) werkwijzen te verbeteren.

Dit onderzoek wordt voorbereid. We verwachten dat het onderzoek in het eerste kwartaal van 2023 start.

Kunnen modellen ontwikkeld worden bij specifieke risico’s en kan op basis daarvan een generieke aanpak vastgesteld worden?

Dit vraagstuk beoogd handvatten te ontwikkelen voor gemeentelijk beleid. Het onderzoek gaat over of het mogelijk is verder onderscheid te maken in het risico van ontplofbare oorlogsresten met de kennis die er is over het effect, het voorkomen van ontplofbare oorlogsresten en gebiedsspecifieke eigenschappen. In het verlengde daarvan ligt de vraag of je handvatten kan bieden aan gemeenten bij het opstellen van beleid over ontplofbare oorlogsresten.

Dit onderzoek wordt voorbereid. We verwachten dat het onderzoek in het eerste kwartaal van 2023 start.

Fase 2 onderzoeksprogramma

Fase 2 van het onderzoeksprogramma is volop in ontwikkeling.

Naast de werkgroepleden is aan ongeveer tien deskundigen gevraagd welke kennis over OO op dit moment volgens hun ontbreekt. Het kenniscentrum zocht deze personen uit. Ze komen van gemeenten, Infrabeheerders (Sivoon), ingenieursbureaus, EODD, OO-adviesbranche en uit de opsporingsbranche. Met de leden van de Werkgroep Onderzoeksprogramma kijken we welke vraagstukken passen binnen de opdracht van het kenniscentrum en welke aansluiten bij de behoefte van de doelgroep van het kenniscentrum. In 2023 leidt dit tot een onderzoeksagenda voor de tweede fase van het onderzoeksprogramma.

Uitgevoerde onderzoeksprojecten

Onderzoek naar rollen, taken en bevoegdheden gemeente (gereed oktober 2022)

In dit onderzoek is uitgezocht wat de rollen, taken en bevoegdheden zijn van gemeenten in relatie tot ontplofbare oorlogsresten. Zie de resultaten van de studie Verkenning gemeentelijke taken en bevoegdheden rond Ontplofbare Oorlogsresten.

Het kenniscentrum stelde op basis van het onderzoek een aanklikbare matrix op voor gemeenten. Hierbij wordt in een paar klikken duidelijk per rol en processtap welke activiteiten de gemeente moet of kan uitvoeren. Zie de matrix Rollen, taken en bevoegdheden gemeenten.

In het vervolgonderzoek 'Verkenning ketenverantwoordelijkheid ontplofbare oorlogsresten' nemen we vervolgens de rollen, taken en bevoegdheden van de overige OO-actoren onder de loep, en hun onderlinge samenhang.