Van normen, naar afwegingen, naar een wegwijzer (februari 2023)

Hoe staat het er voor met het afwegingskader?

‘We hebben het afgelopen jaar veel gedaan. Daarbij kwamen we tot nieuwe inzichten over het afwegingskader en de behoefte die er bestond bij onze doelgroep, de gemeenten.

Oorspronkelijk werd, voorafgaand aan de oprichting van ons kenniscentrum, gesproken over het opstellen van een zogenaamd normenkader. Termen als normen en kaders deden vermoeden dat we ons bezig zouden houden met regelgeving.

De uiteindelijke opdracht voor het kenniscentrum was om te komen tot een afwegingskader. Kaders voor afwegingen geven de indruk dat je een begrenzing aangeeft waarbinnen, in dit geval gemeenten, afwegingen kunnen maken en daarna tot besluiten over kunnen gaan. Toen we destijds begonnen aan het afwegingskader was ons beeld dat we die kaders zouden vorm geven.

Maar, in de gesprekken met onze opdrachtgever, de burgemeesters en hun adviseurs, maar ook met de branche, de EODD en andere belanghebbenden kwam naar voren dat het behoud van de gemeentelijke autonomie voorop staat en dat er een basale informatiebehoefte is. “Hoe zit het speelveld in elkaar? Wat is relevante informatie? Waar ben ik van? Wat zijn mijn mogelijkheden en waar moet ik rekening mee houden?”’

Van afwegingskader naar wegwijzer

‘Uiteindelijk is in een bestuurlijke bijeenkomst van meer dan 100 personen (burgemeesters en hun adviseurs), op 11 november 2022, in de kazerne van de EODD in Soesterberg, geconcludeerd dat we een wegwijzer ontplofbare oorlogsresten in plaats van een afwegingskader maken. De benaming wegwijzer geeft beter weer waar onze doelgroep behoefte aan heeft. Vanaf nu werken we aan een wegwijzer die voorziet in de informatie over mogelijke routes, over de eindbestemming en over verschillende manieren om ergens heen te reizen. Waar en hoe je uiteindelijk als gemeente op je eindbestemming aankomt besluit je als gemeente zelf.’

Planning en gefaseerde uitrol

‘Het signaal dat we op 11 november van de burgemeesters en hun adviseurs ontvingen was, “Jullie zijn op de goede weg, mooie plannen, maar we willen nu al de beschikking hebben over relevante en ook basale informatie. Liever gisteren dan vandaag”.

Naar aanleiding daarvan hebben we besloten de wegwijzer gefaseerd beschikbaar te stellen. Medio april 2023 komt de eerste fase beschikbaar, net voor de zomervakantie de tweede fase en eind 2023 de derde en laatste fase.’

Geen consultatieversie meer?

‘We hebben ook afgesproken op 11 november dat de wegwijzer een groeidocument is. Input voor de wegwijzer komt van een gemeentelijke werkgroep. Voor het opstellen van de stukken werken we samen met relevante stakeholders. Feedback op de wegwijzer krijgen we van een reflectiegroep. Hieraan nemen  vertegenwoordigers uit het werkveld deel. Mocht na publicatie blijken dat er nieuwe of andere inzichten zijn dan passen we de tekst aan. Dat doen we ook als uit onderzoeken, geïnitieerd vanuit ons onderzoeksprogramma, nieuwe of andere informatie komt.

Destijds wilden we een consultatieversie uitbrengen en deze ook toetsen in een casus met gemeenten. Om op die manier tot een zorgvuldige voorbereiding te komen. Zorgvuldigheid willen we nog steeds. Door te werken met een werkgroep, reflectiegroep, overleg met stakeholders en door de mogelijkheid na publicatie aanpassingen te kunnen uitvoeren. Maar tempo realiseren we door gefaseerd het afwegingskader naar buiten te brengen zonder eerst een consultatieversie.’

Hoe ziet de wegwijzer er uit?

‘De wegwijzer maakt onderscheid in 3 thema’s. Medio april 2023 zal de wegwijzer voor het eerste thema ‘vondst’ te gebruiken zijn via onze website.  Met de wegwijzer krijgt een gebruiker inzicht in de specifieke taken en afwegingen die aan de orde kunnen zijn vanuit zijn of haar specifieke rol. De taken en afwegingen worden nader omschreven, waar nodig aangevuld met een verdiepende tekst, praktijkverhalen uit het werkveld, factsheets, checklists en met verwijzingen naar relevante veelgestelde vragen.

Er is daarnaast een uitgebreide zoekfunctie met filters voorzien. In eerste instantie voor één thema, daarna volgen er meerdere thema´s.’

Hoe nu verder?

‘We zijn momenteel druk bezig met het schrijven van teksten en het inrichten van de wegwijzer. Er zijn onderzoeken uitgezet en er zullen nog meer opdrachten voor onderzoeken volgen. De resultaten komen allemaal ten dienste van de wegwijzer. Samen met de gemeentelijke werkgroep stemmen we de inhoud af en vullen deze aan. Vervolgens vragen we de reflectiegroep vanuit de branche, ministeries, uitvoeringsorganisaties en onderzoeksinstituten om te reageren. Zoals gezegd willen we medio april 2023 de eerste fase beschikbaar stellen, net voor de zomervakantie de tweede fase en eind 2023 de derde en laatste fase.’