Van opsporing naar vondst
Als onderzoek of opsporing naar ontplofbare oorlogsresten (hierna; OO), in opdracht van derden wordt uitgevoerd, dan heeft de gemeente als het bevoegd gezag in het kader van openbare orde en veiligheid een bescheiden taak en bevoegdheid. Een gemeente kan een keuze maken over hoe ze invulling geeft aan die taak en bevoegdheid.
Als er bij een dergelijk project uiteindelijk OO worden aangetroffen, dan worden die taken en bevoegdheden specifieker.
Voor een uitgebreidere beschrijving hiervan zie het rapport en de bijbehorende matrix Verkenning gemeentelijke taken en bevoegdheden rond Ontplofbare Oorlogsresten.
Beheersmaatregelen
Op het moment dat er bij opsporingswerkzaamheden daadwerkelijk iets wordt gevonden, zijn beheersmaatregelen nodig om de veiligheid van werknemers en de omgeving te waarborgen.
Als er vervolgens tot ruiming wordt overgegaan dan zijn daarbij ook beheersmaatregelen nodig.
Het bevoegd gezag, in het kader van openbare orde en veiligheid, heeft een taak en bevoegdheid bij het vaststellen van die beheersmaatregelen. Ze krijgt op dat moment te maken met verschillende partijen. Namelijk een onderzoeks- en opsporingsbedrijf, een civieltechnisch aannemer, een initiatiefnemer / opdrachtgever, mogelijk collega’s van andere afdelingen binnen de gemeente, EODD, politie, et cetera.
Aandachtspunten
- Het is van belang om tijdig vast te stellen wie welke rol, taak en bevoegdheid heeft.
- Bedenk wie opdrachtgever is voor werkzaamheden in het kader van de benodigde beheersmaatregelen en wie uiteindelijk de kosten zal dragen.
- Besef daarbij dat de gemeente als bevoegd gezag niet gebonden is aan afspraken die andere partijen binnen het project aan de voorkant hebben gemaakt.
- De planning van de initiatiefnemer, opdrachtgever, aannemer of opsporingsbedrijf is iets om mee te nemen in overwegingen overwegingen van het bevoegd gezag, maar dit moet niet persé leidend zijn. Voorop staan veiligheid, kosten en beschikbaarheid van overheidsdiensten.
Het bevoegd gezag kan met de betrokken partijen het gesprek aan gaan over wanneer, op welke manier en tegen welke kosten de beste oplossingen en maatregelen worden getroffen. Dit vanuit de gedachte om gemeenschapsgeld zo verantwoord mogelijk te besteden.
Gelet op dit alles is het van belang dat de gemeente, in de rol van bevoegd gezag, vooraf op de hoogte is van alle voorgenomen opsporingswerkzaamheden. Dan kan het bevoegd gezag, al vóór het opsporingsonderzoek tot vondsten leidt, bepalen welke maatregelen getroffen dienen te worden op het moment dat er sprake is van vondsten.
Eigendom
Het kan voorkomen dat bij onderzoek, opsporing en ruiming munitie, wapens en andere spullen afkomstig uit WOII worden gevonden. Daar waar het bij munitieartikelen heel duidelijk is waar deze naar toe moeten en wie deze ruimt kan dat over het eigendom van de andere genoemde spullen nog wel eens diffuus lijken. Neem hier als bevoegd gezag een coördinerende rol in.
Naar aanleiding van een casus is door het kenniscentrum een notitie geschreven over eigendom en archeologie. Een en ander is afgestemd met deskundigen op het gebied van archeologie vanuit de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB).
Beleid
Als er sprake is van gemeente breed historisch vooronderzoek of beleid op het gebied van OO dan is het goed om het volgende te doen:
- Toetsen of hetgeen is aangetroffen ook past binnen de verwachtingen uit het historisch gemeente breed vooronderzoek, het projectplan en eventueel onderliggend nader onderzoek.
- Toetsen of een en ander past binnen het gestelde beleid en of er aanleiding is om zaken aan te passen.