Rollen, taken en bevoegdheden

Binnen het speelveld van ontplofbare oorlogsresten (hierna; OO) zijn een aantal spelers actief. Uiteraard de gemeenten en de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD). Maar ook het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, diens inspectie, de onderzoeksbureaus voor opsporing, de nationale politie, aannemers, et cetera.

Het is goed dat ieder een duidelijk en eenduidig beeld heeft van de eigen rol en die van anderen voor wat betreft de taken en bevoegdheden over OO.

Gemeentelijke taken en bevoegdheden

In een desktopstudie zijn de rollen, taken en bevoegdheden uitgezocht van gemeenten in relatie tot OO. Zie de resultaten van de studie Verkenning gemeentelijke taken en bevoegdheden rond Ontplofbare Oorlogsresten.

De gemeente kan drie verschillende rollen innemen binnen het werkveld met OO:

1. Als bevoegd gezag in het kader van de openbare orde en veiligheid
2. Als opdrachtgever voor werkzaamheden in de bodem
3. Als werkgever voor personeel dat werkzaamheden in de bodem uitvoert

Voor de rollen 2. en 3. geldt dat ook andere partijen dan een gemeente deze rol kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld een mede-overheid, een ontwikkelaar of een aannemer.

De gemeentelijke rollen, taken en bevoegdheden zijn via een matrix ontsloten. Het proces van (voor)onderzoek tot en met ruiming is ingedeeld in vijf fasen. Per fase kan de gebruiker inzicht krijgen in de taken en bevoegdheden die passen zij zijn of haar rol. Zie de matrix Rollen, taken en bevoegdheden gemeenten.

Specifiek in de Burgemeester als bevoegd gezag is iets geschreven over de wettelijke grondslag daarvan.

Overige partijen

In het proces van opsporen en ruimen van OO hebben ook andere partijen als de EODD en opsporingsbureaus een taak en/of bevoegdheid. Waar deze taken en bevoegdheden beginnen en eindigen, hoe deze doorwerken in de keten wordt onderzocht in een onderzoek naar ketenverantwoordelijkheid en aansprakelijkheden dat het kenniscentrum is gestart. In de tussentijd is onderstaande beschrijving beschikbaar.

Opdrachtgever

De gemeente als opdrachtgever zoals in het geval van werkzaamheden in de openbare ruimte, bijvoorbeeld bij de vervanging of aanleg van riolering. Maar ook een private partij die vastgoed bouwt of een nutspartij die opdracht geeft om kabels of leiding te leggen is opdrachtgever. Ook een aannemer die zijn opdracht weer gedeeltelijk in onderaanneming weglegt bij een andere partij is een opdrachtgever.

Uitvoerende opdrachtnemer

De uitvoerende opdrachtnemer is de private partij die het project gaat realiseren, en daarmee te maken krijgt met risico’s voor de arbeidsveiligheid voortvloeiend uit de mogelijke aanwezigheid van OO. Volgens de Arbowet- en regelgeving moet de opdrachtgever zich ervan vergewissen dat de uitvoerende opdrachtnemer de werkzaamheden veilig kan uitvoeren. Ook dit kan een gemeente zijn als werkgever van personeel. Denk dan aan personeel dat op een begraafplaats werkt of de medewerkers van de groenvoorziening in een gebied waarvan delen verdacht zijn op het aantreffen van OO.

Explosievenopruimingsdienst Defensie

Het ministerie van defensie heeft de Explosievenopruimingsdienst Defensie (EODD) die onder meer wordt ingezet voor het ruimen van OO. In deze beschrijving wordt verder ingegaan op de rollen en taken van de EODD.

Nationale Politie

Binnen de nationale politie komt het Team Explosieven Veiligheid (TEV) in actie bij de vondst van een explosief of verdacht pakketje. In deze beschrijving wordt verder ingegaan op de rollen en taken van de politie.

Platform Blindgangers

Het platform blindgangers is een kennis en vertegenwoordigingsplatform van gemeenten en Regionale Uitvoerings Diensten voor het onderwerp Ontplofbare Oorlogsresten(OO). Zij wisselen kennis over OO aan elkaar uit en ontwikkelen kennisinitiatieven. Ook vertegenwoordigd het platform de gemeenten wanneer er sprake is van ontplofbare oorlogsresten in een groter verband.

In deze beschrijving wordt verder ingegaan op de rollen en taken van het platform.

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) als hoeder van de "Bommenregeling". Gemeenten kunnen via het gemeentefonds in aanmerking komen voor een bijdrage in de gemaakte kosten voor het opsporen en ruimen van OO. Deze bommenregeling is geen rijkssubsidie maar een suppletieregeling binnen het gemeentefonds. Het ministerie van BZK beheert en bewaakt op hoofdlijnen de ingediende aanvragen van gemeenten voor deze suppletieregeling. In het onderwerp Financiering wordt hierop verder ingegaan.

Arbeidsinspectie, TÜV en VOMES

De Nederlandse Arbeidsinspectie houdt namens het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid toezicht op de naleving van de Arbeidsomstandighedenwet.

TÜV Nord Nederland is de enige partij die is aangewezen door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid als certificerende instelling voor het CS-OOO.

In deze beschrijving wordt verder ingegaan op de rollen en taken van de arbeidsinspectie en de TÜV.

Opsporingsbureaus

Opsporingsbedrijven en adviesbureaus zijn gespecialiseerd in het opsporen van OO. Deze bedrijven voeren vooronderzoeken, projectgebonden risicoanalyses en detectie- & benaderwerkzaamheden uit. In deze beschrijving wordt verder ingegaan op de rollen en taken van de opsporingsbureaus en hun branchevertegenwoordigers.

SIVOON

Samenwerking Infrabeheerders voor het Veilig Omgaan met de Ondergrond in Nederland (SIVOON). Deze infrabeheerders zien het als hun verantwoordelijkheid om op een verantwoorde en veilige manier om te gaan met de infrastructuur. n deze beschrijving wordt verder ingegaan op de rollen en taken van SIVOON.

Uitgebreide informatie over deze ketenpartners is te vinden in het onderzoeksrapport Ketenverantwoordelijkheid.