Magneetvissen
De toenemende populariteit van magneetvissen veroorzaakt steeds vaker overlast. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EODD) moet regelmatig in actie komen als een magneetvisser een granaat aan de magneet slaat. Verschillende gemeenten namen maatregelen, anderen niet.
Wat is magneetvissen en waarom is het een probleem?
Magneetvissen is het met (extreem) sterke magneten, verbonden aan een touw, vissen in allerlei binnenwateren. Het wordt bedreven door volwassenen maar ook door pubers en adolescenten.
Er zijn magneetvissers die zorgvuldig te werk gaan maar er zijn er ook die dat niet doen, zeker onder jongeren die maar beperkt beseffen welke risico’s ze lopen. Er bestaat namelijk altijd het risico dat een explosief alsnog tot ontploffing komt. En alhoewel het meestal om kleinere explosieven gaat kunnen ze nog veel impact hebben. Niet alleen voor de magneetvisser zelf maar ook voor eventuele omstanders. Bij (veelgebruikte) fosforgranaten speelt nog het extra risico dat fosfor als het blootgesteld wordt aan de buitenlucht spontaan kan ontbranden.
In 2019 verdubbelde het aantal meldingen van opgeviste explosieven bij de EODD van 78 (2018) naar 155, en ook in 2021 kwamen er ruim 150 meldingen binnen.
Voor de magneetvissers is het een spannende en goedkope hobby. Een soort schatgraven met een extra kick. Sommigen zijn van mening dat ze ook nog eens een mooie bijdrage leveren aan het ruimen van explosieven. Ze zien het gevaar niet zo (hoe vaak gaat het nu mis?) en denken dat ze er anderen geen kwaad mee doen, ze nemen het beperkte risico voor zich alleen vinden ze zelf.
”Neem dat ons (ook) nog niet af, moet de overheid dan dit ook verbieden.”
Gemeenten hebben met het dilemma te maken dat ze vrijheden van burgers niet teveel willen beperken maar ook medeverantwoordelijk zijn voor de veiligheid van die burgers. Gemeenten hebben er mee te maken dat risico’s op collectief niveau steeds minder geaccepteerd worden. Bestuurders worden steeds meer en sneller aansprakelijk gesteld als er toch nog een keer ergens iets mis gaat. Risicobeperking, inclusief regelgeving, is daarbij de voor de hand liggende reactie.
Welke instrument kan een gemeente inzetten?
Er is geen wetgeving waarmee magneetvissen direct en effectief verboden kan worden.
Van de drie instrumenten die wel ingezet kunnen worden blijken de eerste twee in de praktijk niet niet effectief, de derde een stuk meer:
- De Erfgoedwet. Deze verbiedt het opvissen. Nadeel is dat de toepassing lang duurt en arbeidsintensief is.
- Een noodverordening. Nadeel is dat deze beperkt geldig is zowel qua gebied als qua tijdsperiode.
- Een verbod tot magneetvissen opgenomen in de APV. Dat kan voor een deel van de gemeente maar ook voor het hele grondgebied. Politie en BOA’s kunnen daar op handhaven, wat wel logischerwijze afgaat van beschikbare tijd voor andere zaken.
Naast wet- en regelgeving zijn er ook andere opties, bijvoorbeeld (gerichte) voorlichting en communicatie met als doel om gedragsverandering tot stand te brengen.