Bijdrageregeling, welke kosten?

Zoals te lezen in Financiën hebben we als Kenniscentrum Ontplofbare Oorlogsresten de toenmalige uitgangspunten gedestilleerd uit de ingetrokken bijdrageregeling 2006, haar toelichting en de beleidsregel 2006 voor kosten die destijds wel/niet in aanmerking kwamen voor een bijdrage uit de bommenregeling.

Deze uitgangspunten kunnen gemeenten gebruiken om zelf te bepalen welke kosten wel/niet in aanmerking in aanmerking komen voor een aanvraag bijdrageregeling.

Verleden

Voor 2010, weliswaar onder een andere financieringssystematiek, was het duidelijk welke kosten wel/niet in aanmerking kwamen voor een bijdrage. Het toenmalige “Bijdragebesluit kosten opsporing en ruiming conventionele explosieven Tweede Wereldoorlog 2006 (bijdrageregeling 2006)”, de toelichting daarop en de “Beleidsregels uitvoering Bijdragebesluit kosten opsporing en ruiming conventionele explosieven Tweede Wereldoorlog 2006 (beleidsregels 2006)” gaven specifiek aan wat wel en wat wel/niet voor een bijdrage in aanmerking kwam.

Vanaf 2010 is de financieringssystematiek aangepast. Gemeenten kunnen vanaf dat moment, uit de algemene uitkering van het gemeentefonds, een bijdrage ontvangen voor de kosten rondom OO.

Met de aanpassing van de financieringssystematiek in 2010, zijn de genoemde bijdrageregeling 2006 en de beleidsregel 2006 komen te vervallen. Maar er is niets in de plaats gekomen dat enige duiding geeft over welke kosten nu wel/niet in aanmerking komen. In de toelichting op de wijzigingen is ook niet op te maken dat het juist de bedoeling was dat alles werd losgelaten.

Alleen gemeenten

Het uitgangspunt destijds was dat het ruimen van OO uit WOII in beginsel een gemeentelijke aangelegenheid was. Voor opsporingswerkzaamheden in opdracht van anderen dan gemeenten werden geen bijdragen verstrekt.

Infrastructurele projecten door rijk

De opsporing en ruiming van OO als gevolg van infrastructurele projecten van (indirect) door het Rijk geïnitieerde grootschalige infrastructurele projecten, zoals de aanleg en onderhoud van wegen en spoorlijnen, baggerwerken en dijkverbeteringen kwamen niet in aanmerking voor een bijdrage. Het werd redelijk geacht om de kosten van opsporing en ruiming van OO uit WOII die in het kader van dergelijke werken worden gemaakt, mee te nemen in het totaal van die projectkosten.

De beslissingsbevoegdheid om al dan niet tot het opsporen en ruimen van OO over te gaan ligt bij het college van burgemeester en wethouders. Het college beslist ook welke organisaties bij een opsporing moeten worden ingeschakeld. Het college maakt daarnaast een afweging van baten en lasten en bepaalt de prioriteit.

Grote risico's bevolking / woonkern

De mate waarin de (vermoede) aanwezigheid van OO gepaard ging met grote risico’s voor de bevolking was bepalend voor het toekennen van een bijdrage. Daarbij moest het OO, of de uitwerking daarvan, bij detonatie effect hebben binnen de grens van een woonkern. Ter illustratie; een detectieonderzoek op een akker waar een gemeente een pand voor haar buitendienst wil bouwen kwam niet in aanmerking voor een bijdrage.

Toekomstig gebruik / mate maatregelen

Het (toekomstige) gebruik van de grond en de mate waarin redelijkerwijs (andere) beschermende maatregelen getroffen konden worden, zoals het afsluiten van het desbetreffende gebied of het plaatsen van verbodsborden, was van invloed op de bijdrage.

Vrij toegankelijk / recreatief

Kosten zouden in aanmerking voor de bijdragegeling komen in geval van een gebied dat vrij toegankelijk is, er sprake is van recreatief gebruik en er op geringe diepte zich OO bevonden, terwijl het redelijkerwijs niet mogelijk is om beschermende maatregelen te treffen.

Verontreiniging water

Waar er aantoonbaar sprake was van een ernstige verontreiniging van het grondwater of oppervlaktewater als gevolg van de vermoede aanwezigheid van OO, terwijl het redelijkerwijs niet mogelijk was beschermende maatregelen te treffen kon er gebruik gemaakt worden van de bijdrageregeling.

Kwetsbare infrastructuur

Als zich binnen de schervengevarenzone van het aangetroffen OO kwetsbare infrastructuur bevond. Kwetsbare infrastructuur is infrastructuur waaraan als gevolg van detonatie vermoedelijk aanwezig OO zodanige schade kan worden aangericht dat er grote risico’s ontstaan voor de bevolking.

Kosten gemeenten

De kosten van werkzaamheden die verband hielden met de opsporing en ruiming van OO waren voor rekening van de gemeente. Voor bepaalde kosten kon een bijdrage worden verstrekt. In het algemeen gold daarbij dat niet alle, naar de mening van de gemeenten, noodzakelijke kosten voor een bijdrage in aanmerking kwamen. Daarmee werd geen uitspraak gedaan over de vraag of deze kosten door de gemeenten al dan niet gemaakt moesten worden. Hier liet het ministerie dus ruimte tussen het besluit van de gemeente om kosten te maken en de daadwerkelijke vergoeding vanuit het ministerie.

Andere wijze

Bovendien gold dat als voor bepaalde kosten op een andere wijze een tegemoetkoming was verkregen deze kosten niet nogmaals voor een bijdrage in aanmerking kwamen, evenmin als de kosten door schuld of nalatigheid van de gemeente zijn veroorzaakt of vergroot.

Concrete kosten

Uit de genoemde bijdrageregeling 2006, haar toelichting en de beleidsregels 2006 is ook concreet op te maken welke kosten wel / niet voor de bijdrageregeling in aanmerking kwamen. Zie hiervoor concrete kosten bijdrageregeling.